در این مطلب قصد داریم به موضوع افت قیمت خودرو در شرایط کنونی بازار ایران بپردازیم. با شرایط فعلی که اتومبیل به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده و بخش انبوهی از معاملات خودرویی را ماشین‌های کارکرده به خود اختصاص داده‌اند، قیمت گذاری صحیح و منطقی برای خریدار و فروشنده تبدیل به یک معضل شده است.
افت قیمت اتومبیل به عوامل متعددی از جمله؛ سال تولید، قیمت روز، کارکرد، وضعیت بدنه و اتاق، وضعیت فنی، سلامت آپشن‌ها و داخل کابین، برند و مدل خودرو بستگی دارد. با در نظر گرفتن این موارد، هرگز نمی‌توان به طور دقیق و درست، از فرمول خاصی برای محاسبۀ افت قیمت وسایل نقلیه تبعیت کرد و به روش‌هایی که برخی فعالان و سودجویان حوزۀ خودرو مد نظر دارند اعتماد و استناد کرد. به همین دلیل در ادامه این مطلب از بلاگ کاسپین رنت به بررسی افت قیمت خودرو در شرایط کنونی بازار ایران می‌پردازیم.
1.سال تولید
اولین موردی که باعث افت قیمت خودرو می‌شود، سال ساخت آن است. به طور تقریبی در سال اول، حدود 10 تا 12 درصد و در سال دوم حدود 16 تا 18 درصد و به همین ترتیب سال به سال درصد افت سالانه کمتر، اما افت قیمت کلی خودرو بیشتر می‌شود. این روال تا حدود 10 سال اول تولید ادامه دارد و پس از آن، سال تولید تاثیر زیادی بر قیمت نداشته و فاکتورهای دیگر بر روی افت قیمت خودرو تاثیر گذارند.
2.قیمت روز
یکی از مبناهای اصلی قیمت ماشین کارکرده، قیمت روز آن است. اما امروزه این موضوع فقط در رابطه با ماشین‌های ایرانی و چینی که نسخۀ صفر کیلومتر آنها موجود است، صدق می‌کند. اتومبیل‌های خارجی به دلیل ممنوعیت واردات و همچنین خودروهای ایرانی و چینی که مدت زیادی از توقف تولید آنها می‌گذرد را نمی‌توان به راحتی قیمت گذاری کرد و به نسبت سال تولید، مقدار مشخصی افت قیمت برای آن در نظر می‌گیرند.
3.کارکرد
پارامتر بعدی، کارکرد خودرو است. به طور معمول، اتومبیلی که در اختیار خانواده باشد، سالانه کارکردی حدود 25 هزار کیلومتر، به صورت تقریبی دارد. چنانچه خودرویی به نسبت سال تولید، کارکردی کمتر از این حد داشته باشد، ارزش خرید بالایی دارد. به طوری که مالکین به راحتی تصمیم به فروش چنین خودرویی نمی‌گیرند و اگر کارکرد ماشین بیشتر از مقدار ذکر شده باشد، طبیعتاً استهلاک آن بیشتر است و هزینه‌های سنگین‌تری متوجه مالک جدید خواهد شد. متاسفانه کارکرد اکثر خودروها، دستکاری شده و صرفاً نباید به عدد کیلومتر شمار، بسنده کرد.
4.وضعیت بدنه
- وضعیت اتاق و بدنه از جمله؛ سلامت شاسی‌ها و سقف و ستون، رنگ شدگی و تعویض قطعات، صافکاری بدون رنگ، آفتاب سوختگی، پوسیدگی و حتی خط و خش نیز در محاسبۀ افت قیمت تاثیر گذارند.
- بیشترین افت قیمت خودرو شامل ماشین‌های تمام رنگ یا اتاق تعویض می‌باشد و این امرحاکی از آن است که خودرو تصادف شدید داشته یا دچار حریق شده باشد.
- مواردی همچون خوردگی، رنگ، تعویض سینی و شاسی عقب و جلو، تعویض و رنگ شدگی سقف و ستون نیز شامل افت قیمت زیادی است و به این معناست که خوردگی جزیی و سطحی نبوده است.
- از دیگر قسمت‌های بدنه به ترتیب رنگ یا تعویض درب موتور و سپس درب صندوق، درب‌های عقب و جلو و در آخر گلگیرها می‌باشد.
- قطعات پلاستیکی و فایبرگلاس مانند چراغ‌ها، آینه بغل، سپرها، فلاپ‌ها، دستگیره درب و شیشه‌ها از اهمیت زیادی برخوردار نبوده و نمی‌توان افت قیمتی را برای این قطعات در نظر گرفت.
5.وضعیت فنی
رسیدگی و نگهداری مالک یا مالکین قبلی، یکی از مهمترین معیارها برای سلامت فنی خودرو است که باید در بازرسی فنی خودرو نیز مورد توجه گیرد. انجام به موقع سرویس‌های دوره‌ای، به طور معناداری سبب افزایش عمر قطعات و سلامت خودرو در دراز مدت می‌شود. نحوۀ رانندگی و عادت‌های درست یا غلط رانندگان نیز در این مورد بی تاثیر نیست.
- وجود هر گونه ایراد در موتور، گیربکس، سیستم تعلیق، سیستم برق و انژکتور باعث افت قیمت خودرو می‌شود.
- ایراداتی مانند لرزش در موتور یا اتاق، روغن سوزی و دود، کمپرس و از بین رفتن واشر، تقه یا زوزه در گیربکس و هر قطعۀ دیگری که نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشد، شامل افت قیمت است.
بدیهی است از خودروی کارکرده با کارکرد بالا، نمی‌توان توقع زیادی داشت، مگر در شرایط استثناء که اتومبیل مورد نظر، به تازگی بازسازی یا اورحال شده باشد.
6.آپشن ها
مورد دیگر، نگهداری و رسیدگی مالکین به مواردی همچون وضعیت داخل کابین و آپشن‌های فابریک کارخانه، در کاهش افت قیمت خودرو، تاثیر بسزایی دارد. قطعاً تمیزی و مرتب بودن کابین و سلامت آپشن های خودرو همچون ادوات برقی، تاثیر زیادی در قیمت خودروی کارکرده دارد و خریدار جدید را مجذوب خود خواهد کرد. وجود لوازم اضافه و افتر مارکت و به اصطلاح دیگر اسپرت، نیز می‌تواند برای جوانان و علاقه‌مندان به ماشین جذاب باشد که قیمت آن جداگانه محاسبه می‌شود و به توافق طرفین بستگی دارد.
7.برند و مدل
- عواملی مثل برند، کشور تولید کننده، شرایط، طول عمر و میزان مونتاژ یا واردات، فراوانی لوازم یدکی و دیدگاه عموم مردم جامعه نیز در افت قیمت خودرو دخیل است.
- به عنوان مثال، خودروهای ژاپنی در ایران، از قدیم پرطرفدار بوده‌اند و نماد کیفیت هستند. همچنین وجود لوازم یدکی فراوان در ایران و کشورهای همسایه، باعث شده است مردم تمایل بیشتری نسبت به خرید این خودروها داشته باشند و سواری کم دردسرتری را تجربه کنند.
- از طرفی خودروهای چینی در بدو ورودشان، با طراحی خام و ناموزون از برندهای ناشناخته، خیلی مورد توجه مصرف کنندگان ایرانی قرار نگرفتند.
- مونتاژ یا واردات محدود و نبود لوازم یدکی با کیفیت و به قیمت نیز از دیگر مشکلات آنان بود. اما با گذر زمان و با بهتر شدن طراحی‌ها و وجود طرح‌های فروش منعطف در نمونه‌های صفر کیلومتر، به مرور زمان بازار خرید و فروش در نمونه‌های کارکرده نیز داغ‌تر شد و افت قیمت کمتری برای این خودروها لحاظ می‌شود، اما متاسفانه همچنان مشکل لوازم یدکی حل نشده باقی مانده است.
- در خودروهای ایرانی، توقف تولید خودرو، باعث می‌شود خریداران رغبتی به خرید آن نداشته باشند و این امر موجب می‌شود افت قیمت خودروهای توقف تولید، بیشتر شده و بازار خرید و فروش آنها به نسبت راکد باشد.
سخن پایانی
با در نظر گرفتن موارد بالا، همچنان نمی‌توان به راحتی برای خرید خودروی کارکرده، افت قیمت را محاسبه کرد و توصیه می‌شود در این امر از کارشناسان، تعمیرکاران و افرادی که به نحوی با خودرو سروکار دارند مشورت بگیرید.
امان از افت قیمت ماشین با تصادف