با توجه به پیشرفت روز افزون امکانات، تجهیزات و آپشن‌های خودرو، حتما برایتان پیش آمده است که هنگام خرید یا انتخاب ماشین، برای خرید تعداد بسیاری از اصطلاحات در بروشور اتومبیل ذکر شده را ببینید و شاید با مفهوم برخی از آنها آشنا نباشید. با توجه به اینکه این موارد برای اجاره خودرو نیز دارای اهمیت ویژه‌ای هستند، در این مقاله سعی داریم به توضیح برخی از این سیستم‌ها بپردازیم.
سیستم ترمز ضد قفل
ABS (Anti-Lock Brake System)
این سیستم در واقع یکی از قدیمی‌ترین امکانات ایمنی خودرو است، همانطور که می‌دانید در جاده‌های ناهموار یا برفی و بارانی و به طور کلی هر سطحی، بر اساس شرایط آن سطح اگر اصطحکاک کمی بین تایرها و سطح جاده وجود داشته باشد، هنگام ترمزهای شدید و ناگهانی ممکن است باعث سر خوردن خودرو یا حتی در برخی مواقع، واژگونی خودرو شود. سیستم ترمز ABS به این نحوی عمل می‌کند که در شرایطی که ماشین به دلیل ترمز بر روی سطوح ناهموار دچار لغزندگی می‌شود، سیستم ترمز ABS فعال شده و تا حد بسیار زیادی از خروج اتومبیل از کنترل راننده، چرخیدن خودرو یا واژگونی آن جلوگیری می‌کند.
توزیع الکترونیکی نیروی ترمز
EBD (Electronic Brakeforce Distribution)
بر اساس قانون ماند یا اینرسی، اجسام متحرک بعد از توقف ناگهانی، همچنان تمایل به حرکت دارند. حرکت خودرو نیز از این قاعده مستثنی نیست و زمانی که راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد ، پدال از طریق سیم و پمپ‌های بادی-روغنی لنت‌هایی را به دیسک ترمز می‌فشارد تا ماشین کندتر حرکت کند یا متوقف شود. اما حفظ تعادل خودرو وقتی بار نامتوازنی روی آن سوار باشد یا جهت حرکت آن مستقیم نباشد، تبدیل به معضل می‌شود. مثلا در پیچ‌های تند در صورتی که اقدام به ترمزگیری کنید، خودرو احتمالا در محور جلو منحرف می‌شود.
سیستم EBD میزان نیروی ترمز را بر اساس هر چرخ تشخیص می‌دهد و نیروی لازم را به هر دیسک ترمز منتقل می‌کند که این سیستم نیز تاثیر بسیار زیادی در امنیت اتومبیل و سیستم ترمز خواهد داشت.
کنترل ترمزهای خودرو در پیچ
CBC (Cornering Brake Control)
یکی از چالش‌های همیشگی رانندگان، کنترل پایداری خودرو در پیچ و خم‌های جاده است. همانطور که می‌دانیم بسیاری از سوانح رانندگی و واژگونی‌های خودرو، هنگام ورود ماشین به پیچ‌های تند با سرعت بالا، اتفاق می‌افتد. مهندسان آلمانی شرکت بنز، برای اولین بار بر روی این آپشن بر روی اتومبیل‌های خود کار کردند، آنها بعد از ارتقاء سیستم‌های انتقال نیرو، سیستم تعلیق و چرخ‌ها، سراغ بهینه‌سازی سیستم‌های مربوط به ترمز رفته و سیستم CBC را ابداع کردند. طبق اصول دینامیک، زمانی که خودرو وارد پیچ می‌شود، بیشترین فشار به چرخی که داخل پیچ است، وارد می‌شود.
با کمک سامانه سی بی سی کامپیوتر هوشمند خودرو، بدون دخالت راننده، نیروی ترمز را کمی بیشتر از حالت استاندارد به این چرخ منتقل می‌کند که باعث پایداری چشم‌گیر خودرو در سرعت‌های بالا خواهد شد.
ترمز کمکی اضطراری
EBA (Emergency Brake Assist)
بررسی های مهندسان آلمانی در شرکت دایملر نشان میداد در برخی از تصادفات، راننده کاملا هوشیار بوده است و سیستم ترمز خودرو نیز در سلامت بوده و راننده به موقع اقدام به ترمز گیری کرده اما باز هم منجر به تصادف شده و خودرو به مانع روبروی خود یا خودروی جلویی برخورد کرده است. بعد از بررسی ها به این نکته مهم توجه شد که فشار وارده توسط راننده به پدال ترمز کمتر از حد لازم برای عدم برخورد بوده است، همین نکته باعث پدید آمدن آپشن EBA شد. این سیستم در مواقع اضطراری نیروی لازم برا ترمز گیری را بصورت هوشمند وارد چرخ ها می کند.
ترمز الکترونیکی پارک یا همان ترمز دستی برقی
EPB (Electronic Park Brake)
عملکرد ترمز دستی برای همه رانندگان واضح است، این سیستم با قفل کردن چرخ های عقب هنگام پارک خودرو مانع از حرکت ماشین می شود. در سال 2002 میلادی برای اولین بار شرکت بی ام دبلیو بر روی ماشین های سری 7 خود آپشن جدیدی معرفی کردند. آنها بجای استفاده از ترمز دستی مکانیکی، سیستم برقی یا الکترونیکی را برای این بخش پیاده سازی کردند. این آپشن طرفداران و مخالفانی هم دارد.
خب اصولا افرادی که علاقه به انجام دریفت یا سر دادن خودرو با کمک ترمز دستی دارند یا می‌خواهند حرکات نمایشی مثل چرخش 360 خودرو یا همان دور پلیسی انجام دهند موافق این سیستم خواهند بود و همچنین افرادی که کمی محافظه کار هستند و شاید تصور کنند در هنگام پارک ماشین در سربالایی یا سرپایینی، اگر این سیستم دچار اختلال شود چه می‌شود. اما خب از نظر ظاهری و طراحی فضای داخلی حذف ترمز دستی مکانیکی کمک شایانی به جذابیت اتومبیل‌های لوکس کرده است و امروزه با توجه به عملکرد بدون نقص این آپشن، مشتریان نیز از آن استقبال می‌کنند.
سیستم ترمز اضطراری
(BOS) Brake Override System
امروزه با پیشرفت روز افزون تکنولوژی، سیستم‌های کمکی راننده نیز با دقت بیشتری اتومبیل را کنترل می‌کنند. سیستم ترمز اضطراری، زمانی وارد عمل می‌شود که راننده هول شده و به طور همزمان پدال گاز و ترمز را فشار می‌دهد. در این حالت (BOS) از روی عملکرد سنسور دریچه گاز و پمپ (abs) این مسئله را تشخیص داده و وارد عمل می‌شود. این سیستم با بستن دریچه گاز، آن را در حالت معمول یا (idle) قرارمی‌دهد. در نتیجه فقط ترمز گیری انجام می‌شود و اتومبیل با شتاب بیشتری از حرکت باز می‌ایستد. بدیهی است که این ویژگی، بدون دریچه گاز برقی امکان پذیر نیست. این سیستم برای اولین بار توسط (بی ام و) رونمایی شد و بر روی لولکس‌ترین سدان این برند یعنی سری 7 قرار گرفت. به مرور زمان بعد از انجام آزمایشات و برطرف کردن خطاها، امروزه اکثر کمپانی‌های معتبر، این سیستم را روی محصولات خود نصب می‌کنند.
سیستم کنترل حرکت در سربالایی
(HAC) Hill Start Assist Control
کاربرد این سیستم جلوگیری از عقب رفتن خودرو، در سربالایی است. شروع به حرکت در سربالایی به مراتب دشوارتر از شروع به حرکت در سطح صاف می‌باشد. هنگام رانندگی در ترافیک یا در شرایط آفرودی در سراشیبی، این سیستم مانع از عقب رفتن خودرو می‌شود. از زمانی که راننده پای خود را از روی ترمز بر می‌دارد تا زمانی که شروع به گاز دادن می‌کند و تا لحظه‌ای که دور موتور به مقدار کافی برای حرکت اولیه برسد، همچنان ترمزها عمل می‌کنند. از اجزای این سیستم می‌توان به شیب سنج و سنسور چرخ‌ها اشاره کرد که به محض تشخیص حرکت رو به عقب یا لغزش، ترمزها را درگیر کرده و از حرکت خودرو رو به عقب جلوگیری می‌کنند. در ابتدا از این سیستم فقط در شاسی بلندها استفاده میشد، اما امروزه از آپشن‌های پر طرفدار در کراس اوورها و سدان‌ها نیز می‌باشد.
سیستم کنترل پایداری
Electronic Stability Program (ESP)
این سیستم ایمنی وظیفه پایداری خودرو به خصوص در پیچ‌ها را بر عهده دارد. عملکرد این سیستم ساده و ابتدایی نیست و همواره با دقت بالا، وجود انحراف را تشخیص داده و بلافاصله وارد عمل می‌شود تا از خطرات احتمالی جلوگیری به عمل آید. عملکرد این سیستم بدین گونه است که در شرایطی مثل سرعت بالای اتومبیل در پیچ‌های تند و مسیرهای لغزنده که خودرو دچار کم فرمانی یا بیش فرمانی می‌شود و به یک سمت انحراف پیدا می‌کند، این سیستم با اعمال نیروی ترمز بر روی یک یا چند چرخ ،مانع از انحراف خودرو و چسبندگی بیشتر آن به زمین می‌شود. ارسال گزارش لحظه‌ای از سنسور‌ها به کامپیوتر خودرو، موجب می‌شود خودرو تحت کنترل باشد و با وجود کوچک‌ترین انحراف، اتومبیل به شرایط عادی بازگردد.
این سیستم به کمک سنسورهایی که دارد؛ از جمله سنسور (yaw)، سنسور زاویه فرمان، سنسور(abs) چرخ‌ها، در هر ثانیه وضعیت خودرو را بررسی می‌کند تا کوچک‌ترین انحراف و لغزشی را کنترل کند. لازم به ذکر است که این سیستم به طور قطع، باعث جلوگیری از تصادفات نمی‌شود؛ بلکه احتمال خطرات را کم می‌کند. شرکت‌های خودرو سازی، نام‌های مختلفی برای این سیستم در نظر گرفته‌اند، اما ماهیت آن دستخوش هیچ تغییری نشده است.
سیستم کنترل کشش
(TCS) Traction Control System
یکی از تکنولوژی‌هایی که در کنترل پایداری خودرو نقش دارد، سیستم کنترل کشش است. این سیستم مانع هرزگردی و سر خوردن یا لغزش اتومبیل به خصوص در حالت شتاب گیری می‌شود. سیستم کنترل کشش هنگام رانندگی بر روی جاده‌های لغزنده یا گلی به کمک (abs) و کامپیوتر خودرو، از هرزگردی چرخ‌های محور محرک جلوگیری می‌کند. هرزگردی چرخ‌های محور محرک، زمانی اتفاق می‌افتد که گشتاور وارد شده به چرخ‌ها بیشتر از نیروی اصطکاک لاستیک با زمین باشد که این امر در شرایط برفی و بارانی به دفعات زیاد اتفاق می‌افتد. این سیستم به کمک (abs) سرعت هر چرخ را به طور لحظه‌ای بررسی می‌کند و اگر چرخی سرعتش بیشتر از سایر چرخ‌ها باشد سرعت آن را کاهش می‌دهد. این سیستم نیز مانند سیستم کنترل پایداری، نام‌های متفاوتی بسته به سلیقۀ کمپانی‌های خودرو سازی دارد.
بررسی کلی
در این مطلب از وبلاگ کاسپین رنت سعی بر آن شد اصطلاحات رایج خودرو را بیان کرده و علاوه بر ذکر مخفف هر یک، نوع عملکرد آنها را نیز ارائه کردیم. امیدواریم با مطالعۀ این توضیحات اطلاعات لازم را بدست آورده و استفاده کنید.
